lunes, 29 de noviembre de 2010

«Arume Xogal pode ser unha ferramenta para os colexios ou bibliotecas»

M. V. Carballo/lavoz 18/11/2010


O pasado martes, coincidindo coa celebración dunha nova xornada do Outono Pondaliano, a borneirana Ana Lema Fondo presentou na Fundación Pondal o xogo Arume Xogal, unha especie de trivial en galego que a partir da semana que vén comercializará a librería Aira das letras, de Allariz (Ourense), da que Ana e o seu marido, Andrés Pastoriza Negreira, son socios.

-¿Que é Arume Xogal?
-Trátase dun xogo que crearon hai uns anos dous funcionarios de Allariz, pero quedou parado e agora decidimos sacalo á venda a través da nosa librería. É un xogo lúdico-educativo moi parecido ao trivial, pero está adaptado a Galicia e inclúe preguntas de léxico e ortografía, historia, literatura, xeografía, arte, lendas... Está pensado para maiores de 14 anos e é moi doado de xogar. Cremos que Arume Xogal pode ser unha ferramenta moi boa para os colexios, bibliotecas ou centros culturais.

-¿Son preguntas moi difíciles?
-Non, en absoluto, son preguntas adaptadas a todos os públicos, relacionadas con Galicia, pero moi doadas para todas as idades.

-¿Como se pode conseguir?
-De momento imos sacar unha tirada de 2.000 exemplares a través da libraría Aira das Letras, pero tamén pódese comprar a través do noso blog e proximamente na nosa páxina web. Estaremos encantados de mandarllo a todo o mundo que o pida.

domingo, 28 de noviembre de 2010

Marga Alborés: "Aprender a escribir ten que ser un proceso tan natural coma falar"

O primeiro que len e escriben os nenos debe ter sentido para eles. Se non, xuntar letras, sílabas e palabras converterase nun código alleo ás súas necesidades comunicativas. Marga Alborés deu co método de aprendizaxe comprensiva  
M. J. CEBRO . SANTIAGO. Galicia Hoxe

Tras trinta anos aprendendo os nenos a ler e escribir, Marga Alborés sintetizou nun conto todos os conceptos, actitudes e destrezas que a aprendizaxe da escrita require. Historia das letras é un método para usar tanto no ámbito escolar como familiar. Como experiencia pedagóxica innovadora, foi merecedor do 1º premio do 8º certame Educacompostela que organizan Nova Escola Galega e o concello compostelán e que se entregará o vindeiro luns.

En que consiste o seu método de prendizaxe da lingua escrita?

É un proxecto de iniciación á lectoescritura en galego. Trabállanse tanto as destrezas manuais como os conceptos implícitos na estrutura da lingua. Despois de anos elaborando material que traballase todos os aspectos da lectoescritura, serviume de inspiración para organizalo nun método o conto de Kipling "Como se fixo o alfabeto", no que unha nena acorda co pai unha serie de signos para indicar a onde van e ter sempre localizados un ó outro. Así, eu organicei en oito cadernos un relato que fía as miñas 500 fichas baseado en tres nenos protagonistas que viven nun monte en Oia e, á medida que van sentindo as necesidades persoais e colectivas da comunicación escrita, pasan dun inicial código pictórico á invención doutro de transcrición fonética que lles permite expresar os nomes propios, os sentimentos... Os nenos participan do descubrimento das letras e das vantaxes que ten, como poñer os nomes, escribir notas, cartas, contos, adiviñas, todo o que é a acumulación social e cultural e a manifestación das necesidades propias.

Este médoto de aprendizaxe é de lectura comprensiva.

Desde a primeira letra e o primeiro son. As palabras, aínda que teñan unha soa letra, son expresivas. O "a" pode ser medo, dor... Na miña opinión, hai présa por que os nenos aprendan a ler, hai un afán de lucimento, tanto de pais como de profesores, e isto moitas veces leva a unha aprendizaxe mecánica consistente en xuntar letras, sílabas, palabras, sen entender o que significan. Esa présa págase logo con sancións por faltas de ortografía ou que a escrita sexa allea ós intereses dos rapaces, co cal non consideran a lectoescritura como algo propio. A introdución á técnica lectora require moito tempo e dedicación para non dar pasos en van. Xa que logo, pensei en facer este material que xuntara todos os pasos en exercicios lúdicos para atraer o neno. E podo dicir que sempre motivou o interese pola aprendizaxe e a curiosidade fonolóxica no alumnado, acadando unha lectura comprensiva e capacidade comunicativa na escrita.

Non se pode falar logo dunha idade para aprender a ler?

Penso que non. A idade de aprender a ler é de 4 a 7. Hai un tempo de maduración e ás veces invístese pouco. O neno ten que aprender sen apuro e sen facer a escrita como algo alleo a el. Trátase de que asuma a aprendizaxe da escrita coa mesma naturalidade coa que aprende a falar. E detrás das dúas cousas o que hai é un desexo de comunicación. Se o neno quere pan esfórzase por aprender a dicir ben pan para que o entendan; do mesmo xeito, o neno terá avidez de aprender a escribir se ten necesidade de comunicarse así.

É prexudicial que os pais lles aprendan a ler ós nenos, no sentido de que ofrezan unha aprendizaxe mecánica?

Non ten por que ser malo e neste material precisamente ofrézolle a calquera pai ou nai que queira ensinarlle ó fillo un material co que de xeito lúdico se traballa integramente o proceso lectoescritor comprensivo. Non ten nada que ver cos cadernos tipo Rubio. É un material co que poden compartir cos fillos xogos, manualidades, experimentos, saberes, cancións e poemas mentres axudan o fillo na iniciación á lectura.

O libro ten unha importante carga de contidos transversais.

Nesta fabulada aventura da invención das nosas letras, trabállase a identidade, o núcleo familiar, as relacións sociais, a resposta ás necesidades comúns, as diferentes formas de comunicación, as posibilidades expresivas, a creación artística, o valor das normas, a interacción co medio e a evolución dunha comunidade cultural.

No seu método a ortografía é moi importante.

Para escribir correctamente só se precisa querer facerse entender, para o cal hai que aprender o código común. Este método inclúe desde o primeiro momento as normas ortográficas como regras do xogo, unha convención entre a xente para poderse entender. Por exemplo, trátase ludicamente a acentuación con xogos para diferenciár óso de oso ou papa de papá. As normas ortográficas van sendo asimiladas como convención para entender e facerse entender. Nas actividades propostas o neno participa da creación dos signos como código acordado e vai asumindo que eses símbolos deben permanecer inalterables para ser lexibles e que as normas da escrita son as regras do xogo que posibilitan a comunicación

Prexudican neste sentido os novos códigos de sms ?

Non creo. Trátase de aforrar cartos, do mesmo xeito que nos telegramas non poñíamos os puntos porque os cobraban como palabras. Ten que haber un código común e hai que telo asimilalo para poder transgredilo. Abreviar implica que tes asumido o código. Élle máis dificil a unha persoa analfabeta facer esa síntese que escribilo ben.

O certo é que cada vez se escribe menos á man.

Hai un movemento de recuperación da escrita á man como un valor. Escribir é unha forma de expresar o pensamento e se falamos de nenos que están aprendendo conceptos, é importantísimo buscar a forma de escribilo porque ó escribir clarificamos o pensamento. Historia das letras incide tamén en que o uso da escrita faga imprescindible a man e desde o primeiro momento hai cartas e notas, nas que só ti podes dicir o que queres, transcribes a túa creación.

miércoles, 24 de noviembre de 2010

Gañadores do concurso de 'Relatos de Medo'

O pasado venres, 19 de novembro, nos recreos de Secundaria e Primaria, fixemos entrega dos premios aos gañadores do concurso de Relatos de Medo, co gallo do Samaín 2010.

Gañadores relatos medo                                                            

martes, 16 de noviembre de 2010

'El arte de volar' es una obra maestra

NA NOSA BIBLIOTECA

Álvaro Pons, 16-11-2010. El País

El arte de volar
, de Kim y Antonio Altarriba ha sido distinguido como el mejor cómic publicado en 2009 al recibir el Premio Nacional de Cómic convocado por el Ministerio de Cultura. Un galardón que no sorprende, en tanto se suma a la larga lista de reconocimiento unánime que la obra ha obtenido (Premio del Salón del Cómic de Barcelona, Premi Nacional de Còmic de Catalunya, Premio Cálamo, Premio de la Crítica...), pero que sigue quedándose corto para evaluar la calidad e importancia que esta obra tiene (y tendrá) para el cómic español.
Antonio Altarriba, teórico de la historieta y guionista vocacional en la insurgente historieta de los años 80, rompe con una cómoda trayectoria que lo vinculaba al relato erótico elegante y sensual para zambullirse en un doloroso ejercicio de introspección personal. Su padre se suicidó a los 90 años, se arrojó al vacío desde la habitación de la residencia en un acto de rebeldía final. Un corte de mangas con el mundo incomprensible para su hijo, inexplicable, que poco a poco se transformaba en angustia personal hasta que encontró unas notas, una especie de diario personal, que mostraba una figura muy distinta a la que él conoció como padre. La duda, el misterio de lo acontecido y de esas notas sólo tenía una posible solución: reconstruir desde cero la figura de su padre, armar una realidad diferente a la que su residía en su memoria, acercarse a la figura de un desconocido, de un tal Antonio Altarriba que vivió una larga vida, noventa años en los que quizás fue feliz o quizás desgraciado, que tuvo un hijo, Antonio, y se quitó la vida tirándose desde una ventana.
El arte de volar es esa recomposición de una fotografía rota en miles de pedazos, una labor de relojero paciente que debe encajar todos los mecanismos con precisión pero sin tener plano que le ayude, descubriendo a cada paso la verdad aún a sabiendas a que pueda ser dolorosa. Antonio, hijo, toma la voz de Antonio, padre, para recorrer su peripecia vital, desde el niño que se divertía y reía con la ilusión de poder volar hasta el joven que pronto conoció la dura realidad de una guerra, del hambre de la posguerra y el horror de la dictadura. Descubriendo la vida de su padre, Altarriba da voz también a los olvidados, a los que vivieron el exilio pero volvieron como derrotados, fagocitados por un sistema que los convirtió en meros peones. Antonio Altarriba, padre, fue uno más de esa legión de nombres que no fueron parte de la historia: la historia pasó por encima de ellos. Transformado en una pieza más de un engranaje contra el que luchó, moviéndose en una pantomima de libre albedrío, sólo queda una libertad: decidir cuándo se sale de la máquina, saltar al vacío y elegir, al menos, cómo encontrarse con la muerte. Una caída de noventa años recorrida en apenas unos segundos que su hijo reconstruirá a golpe de sufrimiento y tortura personal.
Un ejercicio intenso y desolador de introspección familiar y sentimental que tenía que saltar todavía a la viñeta. El noveno arte ha sido el lenguaje elegido por obras de reflexión personal tan importantes como Maus, El almanaque de mi padre o Jimmy Corrigan, coincidentes con el cómic de Altarriba en derivar de una forma u otra del análisis de la figura del padre, pero realizadas desde la protección del espacio íntimo que proporciona la autoría total de la obra. Como guionistas y dibujantes, Spigelman, Taniguchi o Ware practicaban un ejercicio de catarsis personal aislada, traducían sus emociones directamente al papel en comunicación directa con el lector. Pero Altarriba, guionista, tenía la difícil elección de dejar en manos de otros el descarnamiento de sus sentimientos. La decisión fue sorprendente: Joaquim Aubert, Kim, el conocido dibujante de Martinez el facha en El Jueves, un personaje ya icónico que había fagocitado casi por completo a su autor. Pero los que recuerdan aquella época de los 80, saben de la inmensa versatilidad de este dibujante, minucioso y de expresividad fluida, que demuestra en El arte de volar hasta qué punto todo calificativo se queda escaso. Ante una obra de sinceridad aplastante, de momentos de emotividad pura y de reflexión pausada, Kim realiza un trabajo brutal de condensación, convirtiéndose en invisible vehículo de la narración de Altarriba. Olvida toda exhibición gráfica para plasmar en viñetas la vida desde la sobriedad compositiva, dejando que mane con naturalidad y dirigiendo al lector con precisión. Combina con habilidad los largos textos donde Antonio, el hijo, reflexiona sobre su padre, en un doble nivel de lectura paralela entre la voz del narrador y la secuencia dibujada, dejando que realidad y reflexión se unan en un tejido común que está hilado por la labor gráfica de Kim, sin dejar que lo literario entierre a lo gráfico. Una inmolación aparente del dibujante que es, en realidad, la demostración palpable de su impresionante trabajo, de una valía incalculable.
Es imposible rehuir la reflexión introspectiva tras la lectura de El arte de volar. Es imposible no sentir que la vida de Antonio Altarriba, padre, es también la de parte de cualquiera de los que han vivido los últimos noventa años de historia de este país. Por sentimientos y emociones, pero también porque relata la historia nunca contada de aquellos que sólo querían vivir un día más, que se vieron defraudados por unos credos e ideologías al final ajenos.
Un viaje en una montaña rusa de alegrías y tristezas, de felicidades y sinsabores, de amores y desamores, que es la vida, en el fondo una falsa ilusión destinada a encontrarse con la dura realidad del cemento. Y el lector, desprevenido, reconvertido a su vez en sosías de padre e hijo, sentirá ese golpe con la misma dureza y severidad: volar sin alas es sólo una ilusión que disfraza a la muerte.
Es difícil sustraerse a la tentación de hablar de una obra maestra. Son pocas las llamadas a realmente merecer ese título, pero si la profundidad, emotividad, sinceridad y la capacidad de llevar a la reflexión son su medida, sin duda, El arte de volar es una obra maestra.

domingo, 14 de noviembre de 2010

Redelibros, nova referencia



12.11.2010/ Galicia Hoxe/ Maré
Galicia conta coa súa primeira rede social de seareiros da Literatura, Redelibros, unha plataforma que trata de construír un espazo de encontro para escritores, editores, libreiros, bibliotecarios e lectores. Redelibros preséntase hoxe na Taberna-taller do Marco e nos próximos meses tamén se abrirá unha fiestra para descargas en soporte electrónico e papel.


Redelibros xunta nunha mesma plataforma virtual os amantes da literatura, tanto os que elixen o soporte electrónico como o de papel.

O mundo do libro rabuña espazos virtuais con Redelibros, a primeira rede social galega para seareiros da Literatura. A plataforma preséntase hoxe en Vigo, na taberna-taller Detrás do Marco, coa actuación do contacontos Anxo Moure, impulsor do proxecto itinerante ciclobiblioteca. Os organizadores recoméndanlles, ademais, aos asistentes que leven un libro para intercambiar, nun improvisado mercadiño de troco.


Redelibros anúnciase como unha rede social cunha peculiar característica: foi deseñada para crear en Internet un espazo cultural común, construído para dar acollida a todo o universo do libro do país. O seu obxectivo é reunir escritores, editores, libreiros, bibliotecarios e lectores nun acontecemento marcado, segundo os seus impulsores, polo amor á literatura.


Atopar outros lectores cos nosos mesmos gustos, buscar información sobre as nosas vindeiras lecturas, deixar comentarios sobre o que limos, recomendar libros, crear as nosas propias bibliotecas virtuais, estar ao día de todo canto acontece no mundo do libro, asistir a relatorios de escritores... son, entre outras, as actividades que terán acubillo nesta plataforma en liña.


Redelibros está formada tamén por unha plataforma de difusión do libro, tanto electrónico como en papel, que abrirá as súas portas nuns meses. Esta ferramenta permitiralles aos usuarios entrar en calquera das librerías asociadas e descargar obras para eReaders, teléfonos móbiles, tablets, ordenadores, iPads... ou mesmo acceder a obras en papel e adquirilas para que seren recibidas por correo postal.

Programación 2010-2011

Plan de Actuación Biblioteca 2010-11